KERATOPLASTİ

Keratoplasti Türleri

1. Penetran Keratoplasti (PKP): Penetran keratoplasti işleminde, hasarlı korneanın tüm kalınlığı çıkarılır ve donör bir kornea ile değiştirilir. Bu tür nakil, tüm korneanın hasarlı ya da hastalıklı olduğu durumlarda uygulanır.
   • Endikasyonlar:
     • Şiddetli kornea skarları
     • Kornea enfeksiyonları
     • Keratokonus (korneanın incelmesi)
     • Fuchs distrofisi (korneada şişliğe neden olan bir durum)
   • Faydaları:
     • Korneal şeffaflık ve fonksiyonun tamamen geri kazandırılması.
     • Özellikle orijinal kornea ciddi şekilde hasarlıysa, görmede belirgin iyileşme sağlar.
2. Lameller Keratoplasti: Lameller keratoplasti, yalnızca korneanın belirli bir bölümünün değiştirildiği bir işlemdir. Sadece belirli katmanlar hasar gördüğünde tercih edilir. Ön lameller keratoplasti (yalnızca ön katmanlar değiştirilir) ya da arka lameller keratoplasti (yalnızca arka katmanlar değiştirilir) olarak uygulanabilir.
   • Endikasyonlar:
     • Fuchs distrofisi (arka lameller keratoplasti)
     • Keratokonus (ön lameller keratoplasti)
     • Tüm korneayı etkilemeyen kornea skarları
   • Faydaları:
     • Sadece kısmi katmanlar değiştirildiğinden reddedilme riski daha düşüktür.
     • Tam katmanlı nakillere göre daha hızlı iyileşme sağlar.
3. Descemet Membran Endotelyal Keratoplasti (DMEK): DMEK, arka lameller keratoplastinin modern ve ileri düzey bir formudur. Sadece korneanın iç tabakası (Descemet zarı ve endotelyal hücreler) nakledilir. Özellikle Fuchs distrofisi ve diğer endotelyal hastalıkların tedavisinde kullanılır.
   • Endikasyonlar:
     • Fuchs distrofisi
     • Endotelyal distrofi
     • Korneanın diğer katmanlarını etkilemeyen kornea şişlikleri
   • Faydaları:
     • Daha hızlı görsel iyileşme.
     • Tam katmanlı nakillere göre minimal reddedilme riski.
     • Daha az postoperatif astigmatizma.

Keratoplasti Neden Yapılır?

Keratoplasti birçok nedenle yapılabilir, bunlar arasında şunlar yer alır:

• Kornea skarları: Travma, enfeksiyonlar veya önceki cerrahiler sonucu oluşabilir.
• Keratokonus: Kornea incelir ve koni şekline gelir, bu da görmeyi etkiler.
• Fuchs distrofisi: Kornea iç tabakasının bozulmasıyla şişlik ve görme bozukluklarına yol açar.
• Kornea ülserleri: Genellikle travma veya herpes simpleks gibi hastalıklar sonucu enfeksiyonlardan kaynaklanır.
• Kornea ödemi: Endotelyal hücre bozuklukları nedeniyle oluşan kornea şişliği, bulanık görmeye neden olur.

Keratoplastinin Faydaları

• Görmenin Geri Kazanılması: Ciddi kornea hasarı veya hastalığı olan hastalarda görme genellikle önemli ölçüde düzelir.
• Yaşam Kalitesinde Artış: Başarılı nakiller, hastaların araba kullanma, okuma ve yüz tanıma gibi günlük aktivitelerini geri kazanmasını sağlar.
• Uzun Vadeli Başarı: Birçok hasta, nakil sonrası uzun süreli görme iyileşmesi yaşar ve gözlük/lens ihtiyacı azalabilir.

Riskler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Red: Her nakilde olduğu gibi, donör korneanın reddedilme riski vardır. Bu durum genellikle bağışıklık baskılayıcı damlalarla kontrol edilir.
• Enfeksiyon: Cerrahiden sonra enfeksiyon riski vardır ancak antibiyotiklerle kontrol altına alınabilir.
• Astigmatizma: İşlem sonrası bazı hastalarda astigmatizma gelişebilir ve gözlük veya ek cerrahi gerekebilir.
• Greft Yetmezliği: Donör kornea zamanla işlevini yitirebilir ve tekrar nakil gerekebilir.
• Glokom: Nakilden sonra göz içi basıncı artabilir ve bu da bazı hastalarda glokoma yol açabilir.
• Gecikmiş İyileşme: Görme hemen düzelmeyebilir. İyileşme birkaç ay sürebilir ve tam görsel iyileşme bir yılı bulabilir.

Ameliyat Sonrası Bakım

Keratoplasti sonrası hastalar genellikle aşağıdaki sıkı takip rejimine uymalıdır:

• Göz Damlaları: Enfeksiyonu önlemek ve iltihabı azaltmak için kullanılır.
• Travmadan Kaçınma: Gözleri fiziksel travmalardan korumak ve ovuşturmaktan kaçınmak önerilir.
• Kontrol Randevuları: Düzenli takiplerle iyileşme izlenir ve enfeksiyon ya da red gibi olası komplikasyonlar erken tespit edilir.
• Gözleri Yormaktan Kaçınma: Göz tamamen iyileşene kadar okuma ve dijital ekran kullanımı gibi göz yorucu aktivitelerden uzak durmak gerekebilir.

Keratoplasti İçin Uygun Adaylar

• Şiddetli Kornea Hastalığı: Gelişmiş keratokonus, Fuchs distrofisi veya enfeksiyon/travmaya bağlı kornea skarları olan hastalar.
• Başarısız Diğer Tedaviler: İlaç veya kontakt lens gibi diğer yöntemlerin işe yaramadığı durumlar.
• Genel Sağlık Durumu İyi Olanlar: İyileşme sürecini etkileyebilecek sağlık sorunları olmayan kişiler.

Sonuç

Keratoplasti (kornea nakli), kornea hastalıkları, travma ya da genetik bozukluklar nedeniyle ciddi görme kaybı yaşayan bireyler için hayat değiştirici bir işlemdir. İster tam katmanlı nakil (PKP) ister kısmi nakil (lameller keratoplasti) olsun, bu cerrahi korneanın berraklığını ve işlevini geri kazandırabilir, hastanın yaşam kalitesini büyük ölçüde artırabilir. Uygun keratoplasti türünün belirlenmesi için deneyimli bir göz doktoruna danışmak büyük önem taşır.